ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΠΑΛΕΖΝΤΟΒΑ
Δημοσίευση στο GrReporter
1. Ποια είναι η εκτίμησή σας για την εξέλιξη της επιχείρησης κατά της Λιβύης; Θα προβεί η Δύση σε χερσαίες επιχειρήσεις;
Καταρχάς θα ήθελα να επισημάνω ότι η σημερινή κατάσταση στη Λιβύη αποτελεί μεγάλη πρόκληση για το διεθνή συνασπισμό ιδιαίτερα μετά την επιβολή της ζώνης για την απαγόρευση της εναέριας κυκλοφορίας στην αραβική χώρα. Συγκεκριμένα, η μεγάλη πρόκληση αφορά στη στρατηγική που καλείται να εφαρμόσει έναντι της Λιβύης ο διεθνής συνασπισμός του οποίου ηγούνται η Γαλλία, η Βρετανία και οι ΗΠΑ. Ρεαλιστικά, υπάρχουν τρεις στρατηγικές επιλογές: Η πρώτη επιλογή αφορά στην περιθωριοποίηση του διεθνούς συνασπισμού, η δεύτερη στην χερσαία στρατιωτική επέμβαση και η τρίτη στην εξεύρεση πολιτικής λύσης.
Στην περίπτωση που η Δύση αποφασίσει να περιθωριοποιήσει την παρουσία της, τότε επί της ουσίας σιωπηρά αποδέχεται την εξουσία του καθεστώτος Καντάφι και συνεπακόλουθα την κατάπνιξη των εξεγερθέντων.
Εάν η Δύση αποφασίσει να αναμιχθεί ενεργά στρατιωτικά με τη διεξαγωγή χερσαίων επιχειρήσεων επί λιβυκού εδάφους, τότε με μαθηματική ακρίβεια θα εμπλακεί σε επιχειρήσεις φθοράς πιθανώς για μεγάλο χρονικό διάστημα και με σημαντική απώλεια άμαχου πληθυσμού. Επί πλέον, το ενδεχόμενο της χερσαίας επέμβασης εκ μέρους της Δύσης στη Λιβύη θα προσφέρει με μαθηματική ακρίβεια την αιτιολογική βάση στην οποία ενδέχεται να στηριχθούν ισλαμιστικές οργανώσεις όπως η αλ-Κάιντα για τη διεξαγωγή διεθνούς ιερού πολέμου με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι τις τελευταίες εβδομάδες, η αλ-Κάιντα εξέδωσε σειρά ανακοινώσεων για τα γεγονότα στη Λιβύη επιχειρηματολογώντας ότι η Προσωρινή κυβέρνηση στη Βεγγάζη και οι διεθνείς αεροπορικές επιδρομές αποτελούν τμήμα μίας ευρύτερης συνομωσίας της Δύσης σε βάρος του Ισλάμ, και αποκήρυξε την αεροπορική επέμβαση της Δύσης ως «σύγχρονη σταυροφορία». Μία επομένως χερσαία επέμβαση στη Λιβύη ενέχει τον κίνδυνο να μετατραπεί σε στρατιωτικό Βατερλό για τις χώρες της Δύσης δεδομένου ότι είναι πιθανό να κληθούν να εμπλακούν σε μακροχρόνιες επιχειρήσεις με στρατιωτικές απώλειες, όπως άλλωστε αποδεικνύει η αποκτηθείσα εμπειρία στο Ιράκ και το Αφγανιστάν.
Ταυτόχρονα μία χερσαία επέμβαση στη Λιβύη αναμφισβήτητα θα εξυπηρετήσει τα συμφέροντα ισλαμιστικών οργανώσεων όπως η αλ-Κάιντα η οποία θεωρεί την στρατιωτική παρουσία της Δύσης στη Λιβύη ως ευκαιρία προκειμένου η ίδια να εμφανισθεί ως ελκυστική εναλλακτική επιλογή έναντι του καθεστώτος Καντάφι καθώς και έναντι της δυτικά προσανατολισμένης δημοκρατίας που προτείνει η Προσωρινή κυβέρνηση στη Βεγγάζη.
Η τρίτη επιλογή αφορά στον καθορισμό συγκεκριμένης στρατηγικής εξόδου και μεσοπρόθεσμης απεμπλοκής. Και τούτο διότι η εμπειρία της Δύσης όσον αφορά στην επιβολή ζώνης για απαγόρευση της εναέριας κυκλοφορίας σε χώρες όπως το Ιράκ έχει αποδείξει ότι εν τη απουσία της όποιας πολιτικής λύσης η κατάσταση μπορεί να εκτροχιασθεί. Ενδεικτική και πάλι είναι η περίπτωση του Ιράκ όπου η επιβολή από τις ΗΠΑ της ζώνης για απαγόρευση της εναέριας κυκλοφορίας στις κουρδικές περιοχές του Βορείου Ιράκ και τις σιϊτικές περιοχές στον Νότο, χωρίς μάλιστα και να έχει προηγηθεί η λήψη σχετικής απόφασης από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, σημείωσε εξαιρετικά περιορισμένη επιτυχία καθόλη την περίοδο από 1991 έως και το 2003.
Και τούτο διότι, υπό την προστασία των αμερικανικών δυνάμεων οι οποίες κατέστρεψαν ολοσχερώς την αντιαεροπορική άμυνα του Ιράκ και τις στρατιωτικές βάσεις στο έδαφος, οι Κούρδοι εδραίωσαν de facto την αυτονομία στο Βόρειο Ιράκ -αυτή τη στιγμή βέβαια που οι συσχετισμοί έχουν αλλάξει αυτό ευνοεί τον σχεδιασμό της Δύσης- , ενώ το νότιο τμήμα της χώρας εξακολουθεί έκτοτε να βρίσκεται υπό καθεστώς παντελούς έλλειψης ασφάλειας και καθημερινών ένοπλων αντιπαραθέσεων με δεδομένη πλέον και τη διείσδυση μαχητών ισλαμιστικών οργανώσεων όπως της αλ-Κάιντα.
Προσωπικά θεωρώ ότι η εξεύρεση πολιτικής λύσης στο ζήτημα της Λιβύης συνιστά στρατηγική επιλογή για την όποια απεμπλοκή της Δύσης. Αντίθετα, η διατήρηση της υπάρχουσας κατάστασης επί μακρόν όσον αφορά στην επιβολή της ζώνης για την απαγόρευση της εναέριας κυκλοφορίας, πολλώ δε μάλλον η διεξαγωγή χερσαίων επιχειρήσεων σε καμία περίπτωση δεν εξυπηρετούν τα συμφέροντα της Δύσης όχι μόνο στη Λιβύη αλλά στην περιοχή ευρύτερα.
2. Ποιες διαφαίνονται να είναι οι προθέσεις του καθεστώτος Καντάφι; Υπάρχει η πιθανότητα επιστροφής στο καθεστώς της μοναρχίας; Ποια η στάση της Δύσης απέναντι σ’ αυτό το ενδεχόμενο;
Το καθεστώς Καντάφι εκτιμάται ότι κινείται προς την κατεύθυνση της εξεύρεσης πολιτικής λύσης που θα οδηγήσει στην εκτόνωση της κρίσης. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η χθεσινή παρουσία στην Αθήνα του Abdel Ati al-Obeidi, του Λίβυου υπουργού εξωτερικών και μέχρι πρότινος υπουργού επικρατείας υπεύθυνου για τις ευρωπαϊκές υποθέσεις ως απεσταλμένου του Καντάφι. Η Αθήνα εκτιμάται ότι έχει κατορθώσει να γίνει αποδεκτή ως έντιμος μεσολαβητής από το λιβυκό καθεστώς το οποίο φαίνεται να συνιστά το ένα από τα δύο μέρη που πρέπει να συνεννοηθούν για να προκύψει η όποια πολιτική λύση.
Σύμφωνα μάλιστα και με χθεσινοβραδινό δημοσίευμα της εφημερίδας New York Times, το λιβυκό καθεστώς εμφανίζεται πρόθυμο να συνεργαστεί σε μία μεταβατική περίοδο με την προσωρινή κυβέρνηση της Βεγγάζης προκειμένου να αναδειχθεί ένα νέο σύστημα διακυβέρνησης, αυτό της συνταγματικής μοναρχίας. Η διπλωματική κινητικότητα του λιβυκού καθεστώτος είναι εύστοχη και έρχεται να ικανοποιήσει ένα εκ των βασικών αιτημάτων των πολιτών στην Ανατολική Λιβύη.
Και τούτο διότι πάγιο αίτημα των πολιτών στην Ανατολική Λιβύη είναι η εγκαθίδρυση ενός κοινοβουλευτικού αντί του υπάρχοντος προεδρικού συστήματος διακυβέρνησης, το οποίο σε κάθε περίπτωση προσομοιάζει με τη συνταγματική μοναρχία του Ιντρίς Σανούσι που υπήρχε στην περίοδο πριν το 1969, με σκοπό να αποκτηθεί μεγάλος βαθμός αυτονομίας εντός βέβαια των υφιστάμενων εθνικών γεωγραφικών ορίων.
Σε αυτό το πλαίσιο, δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι η 11μελής ομάδα που απαρτίζει την προσωρινή κυβέρνηση στη Βεγγάζη περιλαμβάνει -μεταξύ άλλων- συγγενή του εκδιωχθέντα μονάρχη, όπως επίσης δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ο διάδοχος της βασιλικής οικογένειας, Σέγεντ Ιντρίς αλ-Σανούσι, που γεννήθηκε στη Βεγγάζη είναι επικεφαλής του κινήματος Σανούσι και υποστηρίζεται από την πλειονότητα των φυλών της Λιβύης. Αξιομνημόνευτο είναι το γεγονός ότι το 2003 κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Ιράκ, ο Λίβυος συνταγματάρχης Καντάφι πρότεινε στον Σέγεντ Ιντρίς τη θέση του πρωθυπουργού της Λιβύης, αφενός αναγνωρίζοντας τα λαϊκά ερείσματα του βασιλικού διαδόχου και αφετέρου σε μία προσπάθεια να ενισχύσει τη νομιμότητα του καθεστώτος του. Φθάνοντας στη σημερινή έκρυθμη και βίαιη συγκυρία, ο διάδοχος της εξόριστης βασιλικής οικογένειας Σέγεντ Ιντρίς δήλωσε παρόν και εξέδωσε ανακοίνωση σύμφωνα με την οποία «είναι έτοιμος να επιστρέψει στη Λιβύη».
Καθίσταται προφανές ότι αυτή τη στιγμή όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοικτά για την εξεύρεση μίας πολιτικής-διπλωματικής λύσης που θα επιτρέψει την αξιοπρεπή έξοδο του δυτικού αεροπορικού συνασπισμού από την Λιβύη.
3. Τις τελευταίες μέρες σημειώθηκαν διαμαρτυρίες και βίαιες συγκρούσεις μεταξύ διαδηλωτών και αστυνομίας και στη Συρία, οι διαμαρτυρίες συνεχίζονται αιματηρές και στην Υεμένη. Υπάρχει κοινή αιτία για τον ξεσηκωμό στις χώρες της Βόρειας Αφρικής και της Αραβικής χερσονήσου; Σε τι οφείλονται γενικότερα;
Είναι πράγματι σαφές ότι ο αραβικός κόσμος από την Βόρειο Αφρική μέχρι και τον Περσικό βιώνει ένα επαναστατικό κίνημα που κυοφορήθηκε από δύο ισχυρούς παράγοντες, την μεν διεθνή οικονομική κρίση που εκτόξευσε την φτώχεια και το δε αίτημα για πολιτικές μεταρρυθμίσεις που ενίσχυσε η χρήση του διαδικτύου και τα αραβικά δορυφορικά τηλεοπτικά μέσα. Ζητούμενο των διαδηλωτών σε όλες τις εξεγέρσεις αποτελεί η προώθηση των πολιτικών μεταρρυθμίσεων, η πάταξη της οικονομικής διαφθοράς, ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η προώθηση της ελευθερίας του Τύπου.
Εν προκειμένω, οι εξεγέρσεις στη Λιβύη, στην Συρία και την Υεμένη έχουν κοινό παρονομαστή αλλά και σοβαρές διαφοροποιήσεις. Επί παραδείγματι, το καθεστώς στη Συρία παρουσιάζει ξεχωριστή δομή από αυτή των υπόλοιπων στον αραβο-μουσουλμανικό κόσμο και γεγονός είναι η πολιτική κοσμοθεωρία του Σύριου προέδρου Ασσαντ τοποθετεί σε γραμμή προτεραιότητας την ειρήνευση και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας έναντι των όποιων αιτημάτων για πολιτικές μεταρρυθμίσεις. Η επίσημη θέση του Σύριου προέδρου Ασσαντ εστιάζει στο γεγονός ότι η συριακή κοινωνία όπως και η πλειονότητα των υπολοίπων στην περιοχή οδεύουν με γοργούς ρυθμούς σε μία πολιτική μετατόπιση προς τον συντηρητισμό.
Σε αυτή τη βάση, η διαδικασία πολιτικών μεταρρυθμίσεων σύμφωνα με την αντίληψη Ασσαντ δυσχεραίνεται όπως άλλωστε αποδεικνύει η περίπτωση χωρών με αντιπροσωπευτικές τον Λίβανο και την Αλγερία οι οποίες υιοθετώντας προγράμματα για την επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων έφεραν ακριβώς τα αντίθετα αποτελέσματα καθώς επί της ουσίας έθεσαν τις βάσεις για ένταση και κοινωνικές αναταραχές. Στην περίπτωση της Αλγερίας το 1980, ισλαμιστικές ομάδες επιχείρησαν να εκμεταλλευτούν τα πολιτικά ανοίγματα της κυβέρνησης προκειμένου να ανέλθουν στην εξουσία καταστρατηγώντας την εσωτερική σταθερότητα και οδηγώντας με αυτό τον τρόπο σε ένοπλες συγκρούσεις που διήρκεσαν δεκαετίες. Αντίστοιχα, στον Λίβανο η διαδικασία πολιτικών μεταρρυθμίσεων και οι εκλογές της 29ης Μαίου 2005 προσέφεραν την αιτιολογική βάση στην οποία στηρίχθηκε σεκταριστική βία.
4. Ποιος ο ρόλος τον ισλαμιστών στα γεγονότα; Υπάρχει ενίσχυση και εντατικοποίηση στη δράση των ένοπλων ομάδων;
Ο ρόλος και ο βαθμός επιρροής στις λαϊκές μάζες των ισλαμιστών διαφέρει από χώρα σε χώρα. Στη Λιβύη για παράδειγμα, η ισλαμιστική απειλή είναι περισσότερο ορατή από ποτέ και ο όποιος κίνδυνος ασφάλειας εκτιμάται ότι είναι πιθανό να προέλθει από την οργάνωση αλ-Κάιντα καθώς και από ανεξάρτητους σαλαφιστές μαχητές.
Συγκεκριμένα, η οργάνωση αλ-Κάιντα έχει μακροχρόνια στρατηγικά συμφέροντα στη Λιβύη και επιδιώκει την κεφαλαιοποίηση των εξεγέρσεων στη Βόρεια Αφρική προκειμένου να εξυπηρετήσει ειδικότερα συμφέροντα της, ενώ αποσκοπεί στην θρησκευτική εκμετάλλευση της διεθνούς αεροπορικής επέμβασης ώστε να συσπειρώσει τους πολίτες της Λιβύης ενάντια στη Δύση.
Γεγονός είναι ότι η ισλαμιστική οργάνωση παραδοσιακά εκλαμβάνει την δημιουργία μίας ενεργούς πτέρυγας της στην Λιβύη ως βασικό πυλώνα της διαμορφούμενης περιφερειακής της στρατηγικής. Και τούτο διότι η Λιβύη δεν θεωρείται ως τελικός προορισμός της επιρροής και της δράσης της αλ-Κάιντα αλλά ως μία «ασφαλή» περιοχή από την οποία η οργάνωση θα επεκταθεί σε γειτονικές χώρες όπως η Αίγυπτος και η Αλγερία, οι οποίες διαθέτουν μεγάλους πληθυσμούς.
Επιπρόσθετα, την τελευταία δεκαετία έχει αναδυθεί στη Λιβύη σημαντικός αριθμός ανεξάρτητων σαλαφιστών μαχητών. Η λιβυκή πόλη Δίρνα της Ανατολικής Λιβύης είναι γνωστή ως κέντρο στρατολόγησης για τη διεξαγωγή ιερού πολέμου τόσο εντός της Λιβύης όσο και εκτός, όπως στο Ιράκ και το Αφγανιστάν.
Προκειμένου να γίνουν πλήρως κατανοητοί οι λόγοι που οδήγησαν στην αύξηση του αριθμού των ανεξάρτητων σαλαφιστών μαχητών, αρκεί να αναφερθεί ο κυριότερος εξ αυτών που αφορά στην οικονομική εξαθλίωση η οποία ευνόησε την καλλιέργεια της πεποίθησης σε τμήμα Λίβυων πολιτών κυρίως στην Ανατολική Λιβύη ότι δεν έχουν τίποτα να απολέσουν με το να συμμετάσχουν σε ισλαμιστικές οργανώσεις και να υιοθετήσουν την ακραία βία τόσο εντός των τειχών όσο και εκτός, όπως στο Ιράκ.
Η προοπτική της οικονομικής αποζημίωσης δια βίου μελών των οικονομικά ασθενών οικογενειών τους στην περίπτωση που οι ίδιοι προέβαιναν σε πράξεις αυτοθυσίας στο όνομα της θρησκείας στο Ιράκ ή αλλού, αποτέλεσε ισχυρό κίνητρο σε ένα γεωγραφικό κομμάτι της Λιβύης, το ανατολικό, όπου η πλειονότητα της νεολαίας μεταξύ 18 και 35 ετών είναι άνεργοι. Υπάρχουν μάλιστα αναφορές σύμφωνα με τις οποίες ισλαμιστικά δίκτυα προσέφεραν ως κίνητρο σε νεαρά άτομα προκειμένου αυτά να προβούν σε πράξεις αυτοθυσίας μηνιαία χρηματική αποζημίωση προς τις οικογένειες τους που κυμαίνεται μεταξύ 150 και 200 λιβυκών δηναρίων τη στιγμή που ο μέσος μισθός στη χώρα ανέρχεται σε 250 με 330 λιβυκά δηνάρια.
Αντίθετα, σε χώρες όπως η Συρία και το Μπαχρέιν ο ρόλος των ισλαμιστών στα γεγονότα διαφέρει.
5. Σε πολιτικό επίπεδο, θεωρείτε πως οι ισλαμιστές (Αδελφοί μουσουλμάνοι) θα είναι ρυθμιστές της αναμενόμενης εκλογικής αναμέτρησης στην Αίγυπτο;
Γεγονός είναι ότι η διαδικασία πολιτικών αλλαγών και μεταρρυθμίσεων έχει ξεκινήσει στην Αίγυπτο. Η Μουσουλμανική Αδελφότητα έχει ανακοινώσει την μη ανάδειξη υποψηφίου της για συμμετοχή στις προεδρικές εκλογές, ενώ έχει εγκρίνει την συμμετοχή κατά τη διεξαγωγή των νέων κοινοβουλευτικών εκλογών οι οποίες εκτιμάται ότι θα επιτρέψουν την ουσιαστική εκπροσώπηση αυτής στο αιγυπτιακό κοινοβούλιο.
Εξάλλου η Μουσουλμανική Αδελφότητα διαθέτει κοινοβουλευτική εμπειρία και σημαντικά λαϊκά ερείσματα τα οποία σύμφωνα με κάποιες πρώτες εκτιμήσεις ανέρχονται περίπου σε ποσοστό 30 τοις εκατό επί του εκλογικού σώματος. Τα σημαντικά λαϊκά ερείσματα της αιγυπτιακής Μουσουλμανικής Αδελφότητα αποδίδονται εν πολλοίς στην ύπαρξη και λειτουργία υπό την αιγίδα της ενός εκτεταμένου φιλανθρωπικού, εκπαιδευτικού και νοσοκομειακού δικτύου.
Γεγονός είναι ότι η Μουσουλμανική Αδελφότητα ξεκίνησε ως κοινωνικό-θρησκευτική οργάνωση για να μετεξελιχθεί στη δεκαετία του 80 και σε πολιτικό κίνημα προβαίνοντας σε συνεργασίες με άλλα αιγυπτιακά αντιπολιτευόμενα κόμματα και υποστηρίζοντας ανεξάρτητους υποψηφίους.
Στις κοινοβουλευτικές εκλογές του 2005, η Μουσουλμανική Αδελφότητα κέρδισε το 20% των κοινοβουλευτικών θέσεων, θέτοντας ένα δημοκρατικό πολιτικό και όχι θεολογικό δίλλημα στο αιγυπτιακό καθεστώς. Και τούτο διότι για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, η Αδελφότητα στη διάρκεια της προηγούμενης κοινοβουλευτικής της θητείας, ήταν αυτή που ουσιαστικά έδωσε ψυχή στην κοινοβουλευτική δραστηριότητα και στο αιγυπτιακό κοινοβούλιο που μέχρι εκείνη τη στιγμή κυριαρχούνταν από το τότε κυβερνών Εθνικό Δημοκρατικό κόμμα. Σε αντίθεση με άλλους βουλευτές, οι προσκείμενοι στην Μουσουλμανική Αδελφότητα εξετέλεσαν τα κοινοβουλευτικά τους καθήκοντα με σοβαρότητα και ζήλο πραγματοποιώντας ρεκόρ προσέλευσης στις συνεδριάσεις αλλά και ασκώντας υπεύθυνη αντιπολίτευση στο τότε κυβερνών κόμμα.
Αντιπροσωπευτικό παράδειγμα υπεύθυνης αντιπολίτευσης αποτέλεσε η δημιουργία συνασπισμού κοινοβουλευτικών μελών της Μουσουλμανικής Αδελφότητας με άλλα μέλη τόσο του τότε κυβερνώντος κόμματος όσο και λοιπών κοινοβουλευτικών αντιπολιτευόμενων ομάδων προκειμένου να τερματιστεί η ανανέωση του Νόμου Εκτακτης Ανάγκης ο οποίος ίσχυε από το 1981, ανανεώνονταν ανά διετία, και ο οποίος επέτρεπε τη σύλληψη ατόμων χωρίς την προηγούμενη απαγγελία κατηγοριών, τον περιορισμό της ελεύθερης έκφρασης και τη λειτουργία ειδικού στρατιωτικού δικαστηρίου.
Δηλαδή, η αιγυπτιακή Μουσουλμανική Αδελφότητα προσπάθησε να μετατρέψει το αιγυπτιακό κοινοβούλιο σε πραγματικό νομοθετικό σώμα, σε θεσμό που εκπροσωπεί τους πολίτες αλλά και σε μηχανισμό που καθιστά την κυβέρνηση υπόλογη. Η αποκτηθείσα μέχρι σήμερα εμπειρία καταδεικνύει ότι η Μουσουλμανική Αδελφότητα στην Αίγυπτο θα ακολουθήσει την δοκιμασμένη πολιτική συνταγή η οποία εγγυάται την λαοφιλία και την κοινοβουλευτικής της επιτυχία.
6. Τι ενδέχεται να επιφέρουν οι εξεγέρσεις στον αραβικό κόσμο εν γένει και ως προς τι θα αλλάξουν οι συσχετισμοί; Πώς θα επηρεαστεί η ευρύτερη περιοχή (π.χ. μετανάστευση);
Είναι πραγματικά πολύ νωρίς για να παραχθούν σαφή συμπεράσματα όσον αφορά στην αλλαγή των περιφερειακών συσχετισμών καθώς έχουμε να κάνουμε με ένα κύμα λαϊκών διαδηλώσεων που βρίσκεται εν εξελίξει. Είναι ωστόσο εφικτό χωρίς να θεωρείται παρακινδυνευμένο να παραχθούν εκτιμήσεις βασιζόμενες στα υπάρχοντα γεωπολιτικά δεδομένα.
Επί παραδείγματι, οι εξεγέρσεις στο Μπαχρέιν κατέστησαν επιτακτική την αποκατάσταση της κοινωνικό-πολιτικής ηρεμίας στη χώρα καθώς πιθανή περαιτέρω κλιμάκωση της εσωτερικής αναταραχής εκτιμάται ότι θα μπορούσε να έχει καθοριστικό αντίκτυπο στο γεωπολιτικό εκτόπισμα του Μπαχρέιν θέτοντας υπό διακύβευση τα ζωτικά αμερικανικά συμφέροντα καθώς και ασκώντας καταλυτική επίδραση ντόμινο στο άμεσο γειτονικό περιβάλλον.
Ως γνωστόν, το Μπαχρέιν φιλοξενεί την ναυτική βάση Υποστήριξης Δραστηριοτήτων Μπαχρέιν (NSA Bahrain) καθώς και το αρχηγείο του αμερικανικού 5ου Στόλου. Στην καρδιά κυριολεκτικά του Περσικού Κόλπου, η ναυτική βάση και το αρχηγείο συνιστούν στρατηγικό πλεονέκτημα της αμερικανικής παρουσίας στην ευρύτερη Μέση Ανατολή καθώς επιτρέπουν την επόπτευση των πετρελαϊκών εγκαταστάσεων και εμπορικών οδών, την υποστήριξη των αμερικανικών στρατευμάτων στο Ιράκ και το Αφγανιστάν αλλά και την καταπολέμηση της πειρατείας στην Ερυθρά και την Αραβική θάλασσα.
Επιπρόσθετα, η ανατροπή της μοναρχίας στο Μπαχρέιν λόγω εσωτερικών αναταραχών θα μπορούσε να ασκήσει αλυσιδωτές επιδράσεις σε γειτονικά κράτη του Κόλπου, όπως η Σαουδική Αραβία.
Αξιοσημείωτο επίσης είναι ότι το γειτονικό Ιράν παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις εξελίξεις προσβλέποντας στην πολιτική και θρησκευτική εκμετάλλευση της εξελισσόμενης νέας δυναμικής που σχετίζεται με την εσωτερική αποσταθεροποίηση καθεστώτων προκειμένου αυτό να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο στις αραβο-μουσουλμανικές υποθέσεις. Εν προκειμένω, πιθανή ανατροπή της μοναρχίας στο Μπαχρέιν θα μπορούσε να λειτουργήσει ως εφαλτήριο των ιρανικών φιλοδοξιών που εκλαμβάνουν το Μπαχρέιν ως την 14η επαρχία του Ιράν μέσω του ισχυρού σιιτικού θρησκευτικού πληθυσμού που υπάρχει στην χώρα. Και τούτο διότι ποσοστό που αγγίζει το 70 τοις εκατό του συνολικού πληθυσμού στο Μπαχρέιν είναι οπαδοί του σιιτισμού.
Το σίγουρο είναι ότι τα καθεστώτα στην περιοχή αφυπνίζονται και καλούνται να φλερτάρουν με τα λαϊκά αιτήματα για πολιτικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις αλλά και να αναγνωρίσουν ότι αυτά σε συνδυασμό με την ισχυρή επίδραση του Ισλάμ στις μάζες αποτελούν χαρτιά προκειμένου όχι απλά για να διατηρήσουν την δημοτικότητα και την λαοφιλία τους αλλά για να επιβιώσουν.
Δημοσίευση στο GrReporter
1. Ποια είναι η εκτίμησή σας για την εξέλιξη της επιχείρησης κατά της Λιβύης; Θα προβεί η Δύση σε χερσαίες επιχειρήσεις;
Καταρχάς θα ήθελα να επισημάνω ότι η σημερινή κατάσταση στη Λιβύη αποτελεί μεγάλη πρόκληση για το διεθνή συνασπισμό ιδιαίτερα μετά την επιβολή της ζώνης για την απαγόρευση της εναέριας κυκλοφορίας στην αραβική χώρα. Συγκεκριμένα, η μεγάλη πρόκληση αφορά στη στρατηγική που καλείται να εφαρμόσει έναντι της Λιβύης ο διεθνής συνασπισμός του οποίου ηγούνται η Γαλλία, η Βρετανία και οι ΗΠΑ. Ρεαλιστικά, υπάρχουν τρεις στρατηγικές επιλογές: Η πρώτη επιλογή αφορά στην περιθωριοποίηση του διεθνούς συνασπισμού, η δεύτερη στην χερσαία στρατιωτική επέμβαση και η τρίτη στην εξεύρεση πολιτικής λύσης.
Στην περίπτωση που η Δύση αποφασίσει να περιθωριοποιήσει την παρουσία της, τότε επί της ουσίας σιωπηρά αποδέχεται την εξουσία του καθεστώτος Καντάφι και συνεπακόλουθα την κατάπνιξη των εξεγερθέντων.
Εάν η Δύση αποφασίσει να αναμιχθεί ενεργά στρατιωτικά με τη διεξαγωγή χερσαίων επιχειρήσεων επί λιβυκού εδάφους, τότε με μαθηματική ακρίβεια θα εμπλακεί σε επιχειρήσεις φθοράς πιθανώς για μεγάλο χρονικό διάστημα και με σημαντική απώλεια άμαχου πληθυσμού. Επί πλέον, το ενδεχόμενο της χερσαίας επέμβασης εκ μέρους της Δύσης στη Λιβύη θα προσφέρει με μαθηματική ακρίβεια την αιτιολογική βάση στην οποία ενδέχεται να στηριχθούν ισλαμιστικές οργανώσεις όπως η αλ-Κάιντα για τη διεξαγωγή διεθνούς ιερού πολέμου με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι τις τελευταίες εβδομάδες, η αλ-Κάιντα εξέδωσε σειρά ανακοινώσεων για τα γεγονότα στη Λιβύη επιχειρηματολογώντας ότι η Προσωρινή κυβέρνηση στη Βεγγάζη και οι διεθνείς αεροπορικές επιδρομές αποτελούν τμήμα μίας ευρύτερης συνομωσίας της Δύσης σε βάρος του Ισλάμ, και αποκήρυξε την αεροπορική επέμβαση της Δύσης ως «σύγχρονη σταυροφορία». Μία επομένως χερσαία επέμβαση στη Λιβύη ενέχει τον κίνδυνο να μετατραπεί σε στρατιωτικό Βατερλό για τις χώρες της Δύσης δεδομένου ότι είναι πιθανό να κληθούν να εμπλακούν σε μακροχρόνιες επιχειρήσεις με στρατιωτικές απώλειες, όπως άλλωστε αποδεικνύει η αποκτηθείσα εμπειρία στο Ιράκ και το Αφγανιστάν.
Ταυτόχρονα μία χερσαία επέμβαση στη Λιβύη αναμφισβήτητα θα εξυπηρετήσει τα συμφέροντα ισλαμιστικών οργανώσεων όπως η αλ-Κάιντα η οποία θεωρεί την στρατιωτική παρουσία της Δύσης στη Λιβύη ως ευκαιρία προκειμένου η ίδια να εμφανισθεί ως ελκυστική εναλλακτική επιλογή έναντι του καθεστώτος Καντάφι καθώς και έναντι της δυτικά προσανατολισμένης δημοκρατίας που προτείνει η Προσωρινή κυβέρνηση στη Βεγγάζη.
Η τρίτη επιλογή αφορά στον καθορισμό συγκεκριμένης στρατηγικής εξόδου και μεσοπρόθεσμης απεμπλοκής. Και τούτο διότι η εμπειρία της Δύσης όσον αφορά στην επιβολή ζώνης για απαγόρευση της εναέριας κυκλοφορίας σε χώρες όπως το Ιράκ έχει αποδείξει ότι εν τη απουσία της όποιας πολιτικής λύσης η κατάσταση μπορεί να εκτροχιασθεί. Ενδεικτική και πάλι είναι η περίπτωση του Ιράκ όπου η επιβολή από τις ΗΠΑ της ζώνης για απαγόρευση της εναέριας κυκλοφορίας στις κουρδικές περιοχές του Βορείου Ιράκ και τις σιϊτικές περιοχές στον Νότο, χωρίς μάλιστα και να έχει προηγηθεί η λήψη σχετικής απόφασης από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, σημείωσε εξαιρετικά περιορισμένη επιτυχία καθόλη την περίοδο από 1991 έως και το 2003.
Και τούτο διότι, υπό την προστασία των αμερικανικών δυνάμεων οι οποίες κατέστρεψαν ολοσχερώς την αντιαεροπορική άμυνα του Ιράκ και τις στρατιωτικές βάσεις στο έδαφος, οι Κούρδοι εδραίωσαν de facto την αυτονομία στο Βόρειο Ιράκ -αυτή τη στιγμή βέβαια που οι συσχετισμοί έχουν αλλάξει αυτό ευνοεί τον σχεδιασμό της Δύσης- , ενώ το νότιο τμήμα της χώρας εξακολουθεί έκτοτε να βρίσκεται υπό καθεστώς παντελούς έλλειψης ασφάλειας και καθημερινών ένοπλων αντιπαραθέσεων με δεδομένη πλέον και τη διείσδυση μαχητών ισλαμιστικών οργανώσεων όπως της αλ-Κάιντα.
Προσωπικά θεωρώ ότι η εξεύρεση πολιτικής λύσης στο ζήτημα της Λιβύης συνιστά στρατηγική επιλογή για την όποια απεμπλοκή της Δύσης. Αντίθετα, η διατήρηση της υπάρχουσας κατάστασης επί μακρόν όσον αφορά στην επιβολή της ζώνης για την απαγόρευση της εναέριας κυκλοφορίας, πολλώ δε μάλλον η διεξαγωγή χερσαίων επιχειρήσεων σε καμία περίπτωση δεν εξυπηρετούν τα συμφέροντα της Δύσης όχι μόνο στη Λιβύη αλλά στην περιοχή ευρύτερα.
2. Ποιες διαφαίνονται να είναι οι προθέσεις του καθεστώτος Καντάφι; Υπάρχει η πιθανότητα επιστροφής στο καθεστώς της μοναρχίας; Ποια η στάση της Δύσης απέναντι σ’ αυτό το ενδεχόμενο;
Το καθεστώς Καντάφι εκτιμάται ότι κινείται προς την κατεύθυνση της εξεύρεσης πολιτικής λύσης που θα οδηγήσει στην εκτόνωση της κρίσης. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η χθεσινή παρουσία στην Αθήνα του Abdel Ati al-Obeidi, του Λίβυου υπουργού εξωτερικών και μέχρι πρότινος υπουργού επικρατείας υπεύθυνου για τις ευρωπαϊκές υποθέσεις ως απεσταλμένου του Καντάφι. Η Αθήνα εκτιμάται ότι έχει κατορθώσει να γίνει αποδεκτή ως έντιμος μεσολαβητής από το λιβυκό καθεστώς το οποίο φαίνεται να συνιστά το ένα από τα δύο μέρη που πρέπει να συνεννοηθούν για να προκύψει η όποια πολιτική λύση.
Σύμφωνα μάλιστα και με χθεσινοβραδινό δημοσίευμα της εφημερίδας New York Times, το λιβυκό καθεστώς εμφανίζεται πρόθυμο να συνεργαστεί σε μία μεταβατική περίοδο με την προσωρινή κυβέρνηση της Βεγγάζης προκειμένου να αναδειχθεί ένα νέο σύστημα διακυβέρνησης, αυτό της συνταγματικής μοναρχίας. Η διπλωματική κινητικότητα του λιβυκού καθεστώτος είναι εύστοχη και έρχεται να ικανοποιήσει ένα εκ των βασικών αιτημάτων των πολιτών στην Ανατολική Λιβύη.
Και τούτο διότι πάγιο αίτημα των πολιτών στην Ανατολική Λιβύη είναι η εγκαθίδρυση ενός κοινοβουλευτικού αντί του υπάρχοντος προεδρικού συστήματος διακυβέρνησης, το οποίο σε κάθε περίπτωση προσομοιάζει με τη συνταγματική μοναρχία του Ιντρίς Σανούσι που υπήρχε στην περίοδο πριν το 1969, με σκοπό να αποκτηθεί μεγάλος βαθμός αυτονομίας εντός βέβαια των υφιστάμενων εθνικών γεωγραφικών ορίων.
Σε αυτό το πλαίσιο, δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι η 11μελής ομάδα που απαρτίζει την προσωρινή κυβέρνηση στη Βεγγάζη περιλαμβάνει -μεταξύ άλλων- συγγενή του εκδιωχθέντα μονάρχη, όπως επίσης δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ο διάδοχος της βασιλικής οικογένειας, Σέγεντ Ιντρίς αλ-Σανούσι, που γεννήθηκε στη Βεγγάζη είναι επικεφαλής του κινήματος Σανούσι και υποστηρίζεται από την πλειονότητα των φυλών της Λιβύης. Αξιομνημόνευτο είναι το γεγονός ότι το 2003 κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Ιράκ, ο Λίβυος συνταγματάρχης Καντάφι πρότεινε στον Σέγεντ Ιντρίς τη θέση του πρωθυπουργού της Λιβύης, αφενός αναγνωρίζοντας τα λαϊκά ερείσματα του βασιλικού διαδόχου και αφετέρου σε μία προσπάθεια να ενισχύσει τη νομιμότητα του καθεστώτος του. Φθάνοντας στη σημερινή έκρυθμη και βίαιη συγκυρία, ο διάδοχος της εξόριστης βασιλικής οικογένειας Σέγεντ Ιντρίς δήλωσε παρόν και εξέδωσε ανακοίνωση σύμφωνα με την οποία «είναι έτοιμος να επιστρέψει στη Λιβύη».
Καθίσταται προφανές ότι αυτή τη στιγμή όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοικτά για την εξεύρεση μίας πολιτικής-διπλωματικής λύσης που θα επιτρέψει την αξιοπρεπή έξοδο του δυτικού αεροπορικού συνασπισμού από την Λιβύη.
3. Τις τελευταίες μέρες σημειώθηκαν διαμαρτυρίες και βίαιες συγκρούσεις μεταξύ διαδηλωτών και αστυνομίας και στη Συρία, οι διαμαρτυρίες συνεχίζονται αιματηρές και στην Υεμένη. Υπάρχει κοινή αιτία για τον ξεσηκωμό στις χώρες της Βόρειας Αφρικής και της Αραβικής χερσονήσου; Σε τι οφείλονται γενικότερα;
Είναι πράγματι σαφές ότι ο αραβικός κόσμος από την Βόρειο Αφρική μέχρι και τον Περσικό βιώνει ένα επαναστατικό κίνημα που κυοφορήθηκε από δύο ισχυρούς παράγοντες, την μεν διεθνή οικονομική κρίση που εκτόξευσε την φτώχεια και το δε αίτημα για πολιτικές μεταρρυθμίσεις που ενίσχυσε η χρήση του διαδικτύου και τα αραβικά δορυφορικά τηλεοπτικά μέσα. Ζητούμενο των διαδηλωτών σε όλες τις εξεγέρσεις αποτελεί η προώθηση των πολιτικών μεταρρυθμίσεων, η πάταξη της οικονομικής διαφθοράς, ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η προώθηση της ελευθερίας του Τύπου.
Εν προκειμένω, οι εξεγέρσεις στη Λιβύη, στην Συρία και την Υεμένη έχουν κοινό παρονομαστή αλλά και σοβαρές διαφοροποιήσεις. Επί παραδείγματι, το καθεστώς στη Συρία παρουσιάζει ξεχωριστή δομή από αυτή των υπόλοιπων στον αραβο-μουσουλμανικό κόσμο και γεγονός είναι η πολιτική κοσμοθεωρία του Σύριου προέδρου Ασσαντ τοποθετεί σε γραμμή προτεραιότητας την ειρήνευση και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας έναντι των όποιων αιτημάτων για πολιτικές μεταρρυθμίσεις. Η επίσημη θέση του Σύριου προέδρου Ασσαντ εστιάζει στο γεγονός ότι η συριακή κοινωνία όπως και η πλειονότητα των υπολοίπων στην περιοχή οδεύουν με γοργούς ρυθμούς σε μία πολιτική μετατόπιση προς τον συντηρητισμό.
Σε αυτή τη βάση, η διαδικασία πολιτικών μεταρρυθμίσεων σύμφωνα με την αντίληψη Ασσαντ δυσχεραίνεται όπως άλλωστε αποδεικνύει η περίπτωση χωρών με αντιπροσωπευτικές τον Λίβανο και την Αλγερία οι οποίες υιοθετώντας προγράμματα για την επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων έφεραν ακριβώς τα αντίθετα αποτελέσματα καθώς επί της ουσίας έθεσαν τις βάσεις για ένταση και κοινωνικές αναταραχές. Στην περίπτωση της Αλγερίας το 1980, ισλαμιστικές ομάδες επιχείρησαν να εκμεταλλευτούν τα πολιτικά ανοίγματα της κυβέρνησης προκειμένου να ανέλθουν στην εξουσία καταστρατηγώντας την εσωτερική σταθερότητα και οδηγώντας με αυτό τον τρόπο σε ένοπλες συγκρούσεις που διήρκεσαν δεκαετίες. Αντίστοιχα, στον Λίβανο η διαδικασία πολιτικών μεταρρυθμίσεων και οι εκλογές της 29ης Μαίου 2005 προσέφεραν την αιτιολογική βάση στην οποία στηρίχθηκε σεκταριστική βία.
4. Ποιος ο ρόλος τον ισλαμιστών στα γεγονότα; Υπάρχει ενίσχυση και εντατικοποίηση στη δράση των ένοπλων ομάδων;
Ο ρόλος και ο βαθμός επιρροής στις λαϊκές μάζες των ισλαμιστών διαφέρει από χώρα σε χώρα. Στη Λιβύη για παράδειγμα, η ισλαμιστική απειλή είναι περισσότερο ορατή από ποτέ και ο όποιος κίνδυνος ασφάλειας εκτιμάται ότι είναι πιθανό να προέλθει από την οργάνωση αλ-Κάιντα καθώς και από ανεξάρτητους σαλαφιστές μαχητές.
Συγκεκριμένα, η οργάνωση αλ-Κάιντα έχει μακροχρόνια στρατηγικά συμφέροντα στη Λιβύη και επιδιώκει την κεφαλαιοποίηση των εξεγέρσεων στη Βόρεια Αφρική προκειμένου να εξυπηρετήσει ειδικότερα συμφέροντα της, ενώ αποσκοπεί στην θρησκευτική εκμετάλλευση της διεθνούς αεροπορικής επέμβασης ώστε να συσπειρώσει τους πολίτες της Λιβύης ενάντια στη Δύση.
Γεγονός είναι ότι η ισλαμιστική οργάνωση παραδοσιακά εκλαμβάνει την δημιουργία μίας ενεργούς πτέρυγας της στην Λιβύη ως βασικό πυλώνα της διαμορφούμενης περιφερειακής της στρατηγικής. Και τούτο διότι η Λιβύη δεν θεωρείται ως τελικός προορισμός της επιρροής και της δράσης της αλ-Κάιντα αλλά ως μία «ασφαλή» περιοχή από την οποία η οργάνωση θα επεκταθεί σε γειτονικές χώρες όπως η Αίγυπτος και η Αλγερία, οι οποίες διαθέτουν μεγάλους πληθυσμούς.
Επιπρόσθετα, την τελευταία δεκαετία έχει αναδυθεί στη Λιβύη σημαντικός αριθμός ανεξάρτητων σαλαφιστών μαχητών. Η λιβυκή πόλη Δίρνα της Ανατολικής Λιβύης είναι γνωστή ως κέντρο στρατολόγησης για τη διεξαγωγή ιερού πολέμου τόσο εντός της Λιβύης όσο και εκτός, όπως στο Ιράκ και το Αφγανιστάν.
Προκειμένου να γίνουν πλήρως κατανοητοί οι λόγοι που οδήγησαν στην αύξηση του αριθμού των ανεξάρτητων σαλαφιστών μαχητών, αρκεί να αναφερθεί ο κυριότερος εξ αυτών που αφορά στην οικονομική εξαθλίωση η οποία ευνόησε την καλλιέργεια της πεποίθησης σε τμήμα Λίβυων πολιτών κυρίως στην Ανατολική Λιβύη ότι δεν έχουν τίποτα να απολέσουν με το να συμμετάσχουν σε ισλαμιστικές οργανώσεις και να υιοθετήσουν την ακραία βία τόσο εντός των τειχών όσο και εκτός, όπως στο Ιράκ.
Η προοπτική της οικονομικής αποζημίωσης δια βίου μελών των οικονομικά ασθενών οικογενειών τους στην περίπτωση που οι ίδιοι προέβαιναν σε πράξεις αυτοθυσίας στο όνομα της θρησκείας στο Ιράκ ή αλλού, αποτέλεσε ισχυρό κίνητρο σε ένα γεωγραφικό κομμάτι της Λιβύης, το ανατολικό, όπου η πλειονότητα της νεολαίας μεταξύ 18 και 35 ετών είναι άνεργοι. Υπάρχουν μάλιστα αναφορές σύμφωνα με τις οποίες ισλαμιστικά δίκτυα προσέφεραν ως κίνητρο σε νεαρά άτομα προκειμένου αυτά να προβούν σε πράξεις αυτοθυσίας μηνιαία χρηματική αποζημίωση προς τις οικογένειες τους που κυμαίνεται μεταξύ 150 και 200 λιβυκών δηναρίων τη στιγμή που ο μέσος μισθός στη χώρα ανέρχεται σε 250 με 330 λιβυκά δηνάρια.
Αντίθετα, σε χώρες όπως η Συρία και το Μπαχρέιν ο ρόλος των ισλαμιστών στα γεγονότα διαφέρει.
5. Σε πολιτικό επίπεδο, θεωρείτε πως οι ισλαμιστές (Αδελφοί μουσουλμάνοι) θα είναι ρυθμιστές της αναμενόμενης εκλογικής αναμέτρησης στην Αίγυπτο;
Γεγονός είναι ότι η διαδικασία πολιτικών αλλαγών και μεταρρυθμίσεων έχει ξεκινήσει στην Αίγυπτο. Η Μουσουλμανική Αδελφότητα έχει ανακοινώσει την μη ανάδειξη υποψηφίου της για συμμετοχή στις προεδρικές εκλογές, ενώ έχει εγκρίνει την συμμετοχή κατά τη διεξαγωγή των νέων κοινοβουλευτικών εκλογών οι οποίες εκτιμάται ότι θα επιτρέψουν την ουσιαστική εκπροσώπηση αυτής στο αιγυπτιακό κοινοβούλιο.
Εξάλλου η Μουσουλμανική Αδελφότητα διαθέτει κοινοβουλευτική εμπειρία και σημαντικά λαϊκά ερείσματα τα οποία σύμφωνα με κάποιες πρώτες εκτιμήσεις ανέρχονται περίπου σε ποσοστό 30 τοις εκατό επί του εκλογικού σώματος. Τα σημαντικά λαϊκά ερείσματα της αιγυπτιακής Μουσουλμανικής Αδελφότητα αποδίδονται εν πολλοίς στην ύπαρξη και λειτουργία υπό την αιγίδα της ενός εκτεταμένου φιλανθρωπικού, εκπαιδευτικού και νοσοκομειακού δικτύου.
Γεγονός είναι ότι η Μουσουλμανική Αδελφότητα ξεκίνησε ως κοινωνικό-θρησκευτική οργάνωση για να μετεξελιχθεί στη δεκαετία του 80 και σε πολιτικό κίνημα προβαίνοντας σε συνεργασίες με άλλα αιγυπτιακά αντιπολιτευόμενα κόμματα και υποστηρίζοντας ανεξάρτητους υποψηφίους.
Στις κοινοβουλευτικές εκλογές του 2005, η Μουσουλμανική Αδελφότητα κέρδισε το 20% των κοινοβουλευτικών θέσεων, θέτοντας ένα δημοκρατικό πολιτικό και όχι θεολογικό δίλλημα στο αιγυπτιακό καθεστώς. Και τούτο διότι για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, η Αδελφότητα στη διάρκεια της προηγούμενης κοινοβουλευτικής της θητείας, ήταν αυτή που ουσιαστικά έδωσε ψυχή στην κοινοβουλευτική δραστηριότητα και στο αιγυπτιακό κοινοβούλιο που μέχρι εκείνη τη στιγμή κυριαρχούνταν από το τότε κυβερνών Εθνικό Δημοκρατικό κόμμα. Σε αντίθεση με άλλους βουλευτές, οι προσκείμενοι στην Μουσουλμανική Αδελφότητα εξετέλεσαν τα κοινοβουλευτικά τους καθήκοντα με σοβαρότητα και ζήλο πραγματοποιώντας ρεκόρ προσέλευσης στις συνεδριάσεις αλλά και ασκώντας υπεύθυνη αντιπολίτευση στο τότε κυβερνών κόμμα.
Αντιπροσωπευτικό παράδειγμα υπεύθυνης αντιπολίτευσης αποτέλεσε η δημιουργία συνασπισμού κοινοβουλευτικών μελών της Μουσουλμανικής Αδελφότητας με άλλα μέλη τόσο του τότε κυβερνώντος κόμματος όσο και λοιπών κοινοβουλευτικών αντιπολιτευόμενων ομάδων προκειμένου να τερματιστεί η ανανέωση του Νόμου Εκτακτης Ανάγκης ο οποίος ίσχυε από το 1981, ανανεώνονταν ανά διετία, και ο οποίος επέτρεπε τη σύλληψη ατόμων χωρίς την προηγούμενη απαγγελία κατηγοριών, τον περιορισμό της ελεύθερης έκφρασης και τη λειτουργία ειδικού στρατιωτικού δικαστηρίου.
Δηλαδή, η αιγυπτιακή Μουσουλμανική Αδελφότητα προσπάθησε να μετατρέψει το αιγυπτιακό κοινοβούλιο σε πραγματικό νομοθετικό σώμα, σε θεσμό που εκπροσωπεί τους πολίτες αλλά και σε μηχανισμό που καθιστά την κυβέρνηση υπόλογη. Η αποκτηθείσα μέχρι σήμερα εμπειρία καταδεικνύει ότι η Μουσουλμανική Αδελφότητα στην Αίγυπτο θα ακολουθήσει την δοκιμασμένη πολιτική συνταγή η οποία εγγυάται την λαοφιλία και την κοινοβουλευτικής της επιτυχία.
6. Τι ενδέχεται να επιφέρουν οι εξεγέρσεις στον αραβικό κόσμο εν γένει και ως προς τι θα αλλάξουν οι συσχετισμοί; Πώς θα επηρεαστεί η ευρύτερη περιοχή (π.χ. μετανάστευση);
Είναι πραγματικά πολύ νωρίς για να παραχθούν σαφή συμπεράσματα όσον αφορά στην αλλαγή των περιφερειακών συσχετισμών καθώς έχουμε να κάνουμε με ένα κύμα λαϊκών διαδηλώσεων που βρίσκεται εν εξελίξει. Είναι ωστόσο εφικτό χωρίς να θεωρείται παρακινδυνευμένο να παραχθούν εκτιμήσεις βασιζόμενες στα υπάρχοντα γεωπολιτικά δεδομένα.
Επί παραδείγματι, οι εξεγέρσεις στο Μπαχρέιν κατέστησαν επιτακτική την αποκατάσταση της κοινωνικό-πολιτικής ηρεμίας στη χώρα καθώς πιθανή περαιτέρω κλιμάκωση της εσωτερικής αναταραχής εκτιμάται ότι θα μπορούσε να έχει καθοριστικό αντίκτυπο στο γεωπολιτικό εκτόπισμα του Μπαχρέιν θέτοντας υπό διακύβευση τα ζωτικά αμερικανικά συμφέροντα καθώς και ασκώντας καταλυτική επίδραση ντόμινο στο άμεσο γειτονικό περιβάλλον.
Ως γνωστόν, το Μπαχρέιν φιλοξενεί την ναυτική βάση Υποστήριξης Δραστηριοτήτων Μπαχρέιν (NSA Bahrain) καθώς και το αρχηγείο του αμερικανικού 5ου Στόλου. Στην καρδιά κυριολεκτικά του Περσικού Κόλπου, η ναυτική βάση και το αρχηγείο συνιστούν στρατηγικό πλεονέκτημα της αμερικανικής παρουσίας στην ευρύτερη Μέση Ανατολή καθώς επιτρέπουν την επόπτευση των πετρελαϊκών εγκαταστάσεων και εμπορικών οδών, την υποστήριξη των αμερικανικών στρατευμάτων στο Ιράκ και το Αφγανιστάν αλλά και την καταπολέμηση της πειρατείας στην Ερυθρά και την Αραβική θάλασσα.
Επιπρόσθετα, η ανατροπή της μοναρχίας στο Μπαχρέιν λόγω εσωτερικών αναταραχών θα μπορούσε να ασκήσει αλυσιδωτές επιδράσεις σε γειτονικά κράτη του Κόλπου, όπως η Σαουδική Αραβία.
Αξιοσημείωτο επίσης είναι ότι το γειτονικό Ιράν παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις εξελίξεις προσβλέποντας στην πολιτική και θρησκευτική εκμετάλλευση της εξελισσόμενης νέας δυναμικής που σχετίζεται με την εσωτερική αποσταθεροποίηση καθεστώτων προκειμένου αυτό να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο στις αραβο-μουσουλμανικές υποθέσεις. Εν προκειμένω, πιθανή ανατροπή της μοναρχίας στο Μπαχρέιν θα μπορούσε να λειτουργήσει ως εφαλτήριο των ιρανικών φιλοδοξιών που εκλαμβάνουν το Μπαχρέιν ως την 14η επαρχία του Ιράν μέσω του ισχυρού σιιτικού θρησκευτικού πληθυσμού που υπάρχει στην χώρα. Και τούτο διότι ποσοστό που αγγίζει το 70 τοις εκατό του συνολικού πληθυσμού στο Μπαχρέιν είναι οπαδοί του σιιτισμού.
Το σίγουρο είναι ότι τα καθεστώτα στην περιοχή αφυπνίζονται και καλούνται να φλερτάρουν με τα λαϊκά αιτήματα για πολιτικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις αλλά και να αναγνωρίσουν ότι αυτά σε συνδυασμό με την ισχυρή επίδραση του Ισλάμ στις μάζες αποτελούν χαρτιά προκειμένου όχι απλά για να διατηρήσουν την δημοτικότητα και την λαοφιλία τους αλλά για να επιβιώσουν.
No comments:
Post a Comment