Cyprus and Turkey: Walking a Line Between Boom and Bust on East Mediterranean Natural Gas

By Antonia Dimou

Originally Published at In Depth Newsletter, Vol. 15, Issue 2, Cyprus Center for European and International Affairs, University fo Nicosia, March 28, 2018  

http://cceia.unic.ac.cy/wp-content/uploads/IN_DEPTH_2018_15_2.pdf

In search of commercially viable levels of hydrocarbon resources, Cyprus third international licensing round for three blocks within its Exclusive Economic Zone (EEZ) resulted in the awarding of licenses to Italian ENI and French Total for Block 6; ENI for block 8; and, American Exxon Mobil and Qatar Petroleum for block 10. The July 2017 drilling in block 11 commissioned to Total and ENI in the second licensing round has been critical as first results show that the geology of Egypt’s Zohr gas field extends into Cyprus’s EEZ. This assessment raises expectations for the findings of the two drillings scheduled for the second half of 2018 in block 10 that lies in close proximity to the super-giant Zohr gas field.

Additionally, ENI’s recent gas discovery in Block 6 offshore Cyprus with Calypso 1 NFW that could contain more than 230 bcm of gas paves the way for focused exploration leading to successful drillings given the geological structure’s similarity to that of Zohr’s field. It is estimated that oil majors’ plans center on connecting gas discoveries in Cyprus with Egypt’s by pipeline and re-export reserves as liquefied natural gas (LNG) by utilizing the Egyptian Idku and Damietta LNG facilities.

Political tensions however as consequence of the collapse of the Cyprus Peace talks and competing EEZ claims between Cyprus and Turkey can impact negatively regional energy cooperation. The prevention of ENI’s Saipem 12000 drill ship from reaching block 3 southeast of Cyprus by military means highlights not only the exercise of unilateral steps by Turkey as a third country in the Cypriot setting but also the existence of accrued problems related to maritime boundaries and to the United Nations Convention on the Law of the Sea (UNCLOS). A number of Cypriot energy experts maintain that “the Philippines arbitration case vs China over South China Sea” can serve as model for the settlement of competing EEZ claims between Cyprus and Turkey, while many from the Turkish side consider the Malta-Libya arbitration case as more appropriate given that Turkey is not signatory to the UNCLOS.

There is widespread belief that the resolution of the Cyprus conflict is prerequisite for constructing a pipeline that would connect Israeli Leviathan field to the Turkish coast given that the pipeline will have to cross through the island’s EEZ. Thus, Nicosia could effectively exercise its veto power to the pipeline under its rights as a signatory of the UNCLOS.

Turkey seems to solidly promote its potential as a trading hub, on the basis that the country’s geographic location and growing demand for natural gas- reflected by its annual imports of approximately 48 bcm- qualify it as a trading hub rather than a transit country. It is in this context that Turkey proceeds with market liberalization and regulatory reform in cooperation with private oil and gas companies; intends to create a reference price to be able to influence the pricing of gas in the region; and, plans to increase oil and gas exploration and production activities so that the country turns into a viable energy hub for Europe.

It is noteworthy that the normalization of Turkish relations with Russia falls within Ankara’s broader strategy to become a competitive regional market player and a strong transmission system operator. The reason is that Ankara’s emergence as a prominent regional energy player can be achieved through the development of adequate physical entry and exit points for capacity allocation, thus securing diversification of supplies and energy liquidity. Turkey, which imports 98% of its gas, must diversify energy sources but its energy dependence is connected to Russia. It is no secret that long-term energy contracts and a “take-or-pay” clause tie Russia and Turkey together for at least 8 more years. According to the take-or-pay provision, the contract places the danger of worsening energy market conditions on the buyer, by requiring the buyer to always be accountable for the payment of a minimum purchase commitment, thus leaving the seller to deal only with the market price risks.

When it comes to the East Mediterranean, the declared decision by Turkey to carry out seismic surveys off Cyprus’s southwestern Paphos along with the its intention to proceed with offshore exploration in the northern part of the island through its state-owned Turkish National Oil Company highlight the shift of its focus on exploration efforts to the Mediterranean region. The latest gas discoveries in the East Mediterranean coincide at a time of tension in Turkish-US relations.  Turkey so far appears cautious in not crossing a threshold beyond which Washington would be forced to respond decisively as evidenced by the recent unimpeded arrival of Exxon Mobil’s Med Surveyor and Ocean Investigator to Limassol port. The operation of Exxon Mobil’s chartered research vessels  in Cyprus’s southwest coast falls within the American position that the Republic of Cyprus has the right to develop energy resources within its EEZ.

No doubt that the existence of sufficient gas quantities available for export is necessary for the monetization of East Mediterranean gas. Upon this reality, Cyprus and neighboring Egypt should consider the joint monetization of their gas resources on the basis that economies of scale could reinforce profitability and produce higher government revenues. Commitment on resolving the Cyprus problem is important and, in the meantime, implementation of concrete confidence building measures such as Track-II diplomacy between Greek and Turkish Cypriots on the future use of the East Mediterranean natural gas resources could invalidate any third country’s meddling in Cyprus. Concurrently, Cyprus should speedly proceed with the establishment of a National Investments Fund where revenues from hydrocarbon exploitation will be deposited for the benefit of Greek Cypriots and Turkish Cypriots, while Turkey needs to refrain from harsh political rhetoric and military provocations to avoid incidents at sea or in the air that carry the risk of regional escalation.

Evidently, the principle of good neighbourly relations should unequivocally commit the East Mediterranean’s littoral countries so that prosperity becomes a shared gain; or otherwise intensified tensions run the risk of trapping the region in a state of persistent stagnation.

Interview to Radio 98.4

Interview by Antonia Dimou with George Sahinis to Radio 98.4 on Greece's Geopolitical Role, March, 9, 2018; Συνέντευξη στο Ράδιο 9.84 για τον εξ αντικειμένου γεωπολιτικό ρόλο της Ελλάδας. Ηχητικό στον σύνδεσμο:

Α. Δήμου: Συνέντευξη στον Γιώργο Σαχίνη - Ο εξ αντικειμένου γεωπολιτικός ρόλος της Ελλάδας

Η Τουρκία σε επιδρομή από το δυτικό σύστημα

Πυλώνας ασφάλειας και σταθερότητας η χώρα για τη Δύση

«Η Ελλάδα εξαιτίας των γεωπολιτικών ανακατατάξεων στη περιοχή, έχει καταστεί εξ αντικειμένου, πυλώνας ασφάλειας και σταθερότητας για τη Δύση», είπε στο Ράδιο 98.4, η αναλύτρια Διεθνών Σχέσεων κ. Αντωνία Δήμου, εξηγώντας γιατί η ισχύος. 

H Τουρκία γίνεται πλέον το μεγάλο ερωτηματικό για όλους τους μεγάλους παίκτες

Πηγή:
https://www.neakriti.gr/article/editors-blogs/giorgos-sahinis-blog/1502113/adimou-o-ex-adikeimenou-geopolitikos-rolos-tis-elladas/#.WqLlHdNl_7k.twitter

Η ΤΟΥΡΚΙΑ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΥΣΗ

Της Αντωνίας Δήμου*

Δημοσίευση στο Armyvoice.gr στις 8 Μαρτίου 2018, 
http://www.armyvoice.gr/2018/03/i-tourkia-apomakrinete-apo-ti-disi.html

Το παρόν άρθρο αποτελεί μετάφραση του αγγλόφωνου κειμένου που αρχικά δημοσιεύθηκε στο moderndiplomacy.eu

(Φωτο: Πηγή- Bigbusiness.gr)

Η Τουρκία έχει απολέσει την ελκυστικότητά της ως πυλώνας σταθερότητας και ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής αφενός λόγω της αυξανόμενης απολυταρχικής πολιτικής της ηγεσίας του προέδρου Ερντογάν και αφετέρου λόγω των αποτυχημένων προτεραιοτήτων της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής. Το περίφημο δόγμα "των μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες" που αναδείχθηκε την περίοδο της Αραβικής Άνοιξης έχει αντικατασταθεί από την ίδια την πραγματικότητα η οποία συμπυκνώνεται στο "τίποτα, άλλο παρά προβλήματα με έκαστο γείτονα". Βασικές πτυχές της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, όπως οι σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες (ΗΠΑ), το ΝΑΤΟ, την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις χώρες της περιοχής ΜΕΝΑ εμφανίζουν αυξανόμενες προκλήσεις.

Παρότι οι σχέσεις Τουρκίας-ΝΑΤΟ εξακολουθούν να αποτιμώνται θετικά τόσο από την κοινή γνώμη όσο και την τουρκική κυβέρνηση, όπως άλλωστε καταγράφεται σε πρόσφατη δημοσκόπηση του αμερικανικού κέντρου έρευνας Pew με έδρα την Ουάσιγκτον, η Τουρκία εξακολουθεί να συντηρεί σχέσεις τριβής με συμμάχους στο ΝΑΤΟ και την ίδια στιγμή να έρχεται πιο κοντά στη Ρωσία. Η απόφαση της Τουρκίας να προχωρήσει στην αγορά του ρωσικού συστήματος αντιπυραυλικής άμυνας S-400 έχει εγείρει ανησυχίες στα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ σχετικά με τις επιπτώσεις που ανακύπτουν στη διαλειτουργικότητα με την Συμμαχία, δεδομένου ότι το σύστημα S-400 δεν είναι συμβατό με τις νατοϊκές και αμερικανικές υποδομές που βρίσκονται επί τουρκικού εδάφους και ως εκ τούτου θα πρέπει να λειτουργήσει σε  αυτόνομη βάση. Ακόμη πιο κρίσιμο είναι το γεγονός ότι, οι ΗΠΑ και τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ που έχουν αγοράσει τα αμερικανικά πολεμικά αεροσκάφη F-35 Joint Strike Fighters εκφράζουν ανησυχίες ως προς την ασφάλεια της μεταφοράς στην τουρκική πολεμική αεροπορία δεδομένων που αφορούν την τεχνολογία πέμπτης γενιάς εξ’ αιτίας των ενισχυμένων δεσμών της Άγκυρας με τη Μόσχα.

Το «απαγορευτικό» σενάριο για τις Ηνωμένες Πολιτείες προβλέπει την ανταλλαγή διαβαθμισμένων πληροφοριών μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας σχετικά με τον τρόπο που το σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας S-400 λειτουργεί έναντι των μαχητικών αεροσκαφών πέμπτης γενιάς F-35, μια κίνηση που θα βοηθήσει τη Μόσχα να αναπτύξει την έρευνα για την αντιμετώπιση μαχητικών stealth. Προκειμένου να αποφευχθεί το «απαγορευτικό» σενάριο, στη διάρκεια της πρόσφατης επίσκεψης του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ στην Άγκυρα φαίνεται να έγινε σαφής αναφορά στην πιθανότητα η Τουρκία να υποστεί αμερικανικές κυρώσεις καθώς ο νομοθετική Πράξη Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act (CAATSA) που υπογράφηκε την 30η Ιανουαρίου 2018 προβλέπει την παύση όλων των αμερικανικών πωλήσεων όπλων και την επιβολή κυρώσεων σε οποιαδήποτε χώρα συνεργάζεται με απαγορευμένες ρωσικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης της ρωσικής κρατικής αεροπορικής εταιρείας MKB "Fakel" που παράγει τους S-400.

Το ζήτημα της αγοράς του συστήματος S-400 θεωρείται η κορυφή του παγόβουνου στις αμερικανό-τουρκικές σχέσεις. Οι διμερείς σχέσεις έχουν επιδεινωθεί ως επακόλουθο των αμερικανικών σχέσεων με τις Συριακές Κουρδικές Μονάδες Λαϊκής Προστασίας (YPG), τον Fethullah Gulen και τον Reza Zarrab. Δημοσκόπηση του αμερικανικού κέντρου έρευνας Pew αποτυπώνει την οργή της τουρκικής κοινής γνώμης προς τις ΗΠΑ σε ποσοστό που φθάνει το 70%, οι οποίες θεωρούνται ως η μεγαλύτερη απειλή για την Τουρκία. Στο εν λόγω πλαίσιο, τα βασικά ερωτήματα που ανακύπτουν είναι τα ακόλουθα: Με ποιο τρόπο πρόκειται να διαχειριστεί η Τουρκία τα διαφορετικά της συμφέροντα στη Συρία; Η Τουρκία βλέπει τον εαυτό της περισσότερο ως μια Μεσανατολική και λιγότερο ως δυτική δύναμη;

Στο μέτωπο της Συρίας, η Τουρκία απομακρύνεται σταθερά από την αρχική θέση του 2011 οπότε και ξέσπασε η διένεξη η οποία συνίστατο στην καταδίκη του καθεστώτος Assad για δύο λόγους: Πρώτον, την απόφαση να σταθεροποιηθεί η Συρία, ακόμη και αν αυτό μεταφράζεται σε αποδοχή του Assad ως ηγέτη, και δεύτερον, την προτεραιοποίηση της κουρδικής απειλής. Ως γνωστόν, τα συμφέροντα της Τουρκίας έγκεινται στην αποτροπή δημιουργίας αυτόνομης κουρδικής περιοχής στη Βόρεια Συρία, όπως αποδεικνύει η τουρκική εισβολή στην Αφρίν, και όχι στην καταπολέμηση των  θυγατρικών οργανώσεων της Αλ Κάιντα και του Ισλαμικού Κράτους (ISIS) στη Συρία με δεδομένο ότι εν λόγω πολεμική τακτική δεν ακυρώνει τους κουρδικούς στόχους. Η αμερικανική υποστήριξη των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF), που σημειωτέον αποτελούνται από εθνοτικές πολιτοφυλακές συμπεριλαμβανομένου του YPG, των οποίων ο αγώνας κατά του Ισλαμικού Κράτους οδήγησε στην κατάληψη εδαφών που προηγουμένως ελέγχονταν από την τρομοκρατική οργάνωση, αποτέλεσε βασική αιτία τριβής στις αμερικανό-τουρκικές σχέσεις.

Η όξυνση στις διμερείς σχέσεις ενισχύθηκε έτι περαιτέρω λόγω της υποτιθέμενης αμερικανικής απόφασης για υποβοήθηση των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF) να σχηματίσουν μια συνοριακή δύναμη ασφαλείας της τάξης των 30.000 μαχητών, στα κοινά  σύνορα με την Τουρκία και το Ιράκ. Η τουρκική εισβολή στην Αφρίν θεωρείται ως βήμα για την κατάτμηση της Συρίας καθώς στην περίπτωση που οι οι Αφρίν και Μάνμπιζ «πέσουν», η Άγκυρα αναμένεται να ελέγξει μια περιοχή 200 χιλιομέτρων στη βόρεια Συρία. Σε διαφορετικό επίπεδο, η στρατηγική των Ηνωμένων Πολιτειών εστιάζει στην καταπολέμηση του Ισλαμικού Κράτους και τη διατήρηση μιας ενωμένης και σταθερής Συρίας,  καθώς και στην υποστήριξη πολιτικής μετάβασης ως προϋπόθεση για τη στήριξη της ανασυγκρότησης της αραβικής χώρας.  

Στο εν λόγω διπλωματικό και γεωπολιτικό σκηνικό, η Τουρκία φαίνεται να συμπεριφέρεται περισσότερο ως μεσανατολική παρά ως δυτική δύναμη. Η Άγκυρα έχει επικεντρωθεί στον ισλαμικό κόσμο και τη μουσουλμανική παράδοσή κατά τον σχεδιασμό και εκτέλεση της εξωτερικής πολιτικής της, παρότι εξακολουθεί να κεφαλαιοποιεί δυτικούς θεσμούς και οργανισμούς. Η συνεργασία με το ΝΑΤΟ, οι προσπάθειες ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και η τελωνειακή ένωση με την ΕΕ έχουν μειωμένη σημασία, καθώς ο νεο-οθωμανισμός ως πολιτική ιδεολογία της τουρκικής ηγεσίας που προωθεί την μεγαλύτερη ανάμιξη σε περιοχές που βρίσκονταν προηγουμένως υπό Οθωμανική κυριότητα, αποτελεί καταφανώς το νέο ιδεολογικό πλαίσιο της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής.

Προς κεφαλαιοποίηση της οθωμανικής εμπειρίας, η Τουρκία ενεπλάκη έντονα σε περιφερειακές συγκρούσεις όπως αυτή στη Συρία, με στόχο να αναδειχθεί σε προστάτιδα δύναμη. Η τουρκική προσπάθεια συντελείται με την ενίσχυση του ισλαμικού προσανατολισμού της και των δεσμών με θρησκευτικές συντηρητικές περιφέρειες καθώς και με την υποτιθέμενη ευρεία δημοτικότητα στην αραβική κρίσιμη μάζα.

Το βασικό στοιχείο, ωστόσο, που εκφεύγει των υπολογισμών της Τουρκίας έγκειται στο γεγονός ότι η ελκυστικότητα της στην ευρύτερη Μέση Ανατολή προέρχεται από τη θέση που κατέχει σε δυτικούς οργανισμούς. Η απομάκρυνση της από τη Δύση αφενός αφαιρεί από την Άγκυρα την ελκυστικότητά της στην καρδιά της Μέσης Ανατολής, και αφετέρου εξαντλεί τις όποιες προοπτικές για περιφερειακή συνεργασία και σταθερότητα.

*Η Αντωνία Δήμου είναι επικεφαλής του Τομέα Μέσης Ανατολής στο Ινστιτούτο Άμυνας και Ασφάλειας με έδρα την Αθήνα καθώς και Εταίρος στο Κέντρο για την Ανάπτυξη της Μέσης Ανατολής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες.

Analysis: Turkey Drifts Away from the West

By Antonia Dimou

Published on March 5th, 2018, by ModernDiplomacy,
https://moderndiplomacy.eu/2018/03/05/turkey-drifts-away-west/
Reproduced:
1. Mehr News Agency, https://en.mehrnews.com/news/132681/Turkey-drifts-away-from-the-West
2. NATO Mutimedia Library, http://www.natolibguides.info/Turkey/articles
3. Turkish Digest, http://turkishdigest.blogspot.gr/2018/03/turkey-drifts-away-from-west-modern.html
4. Agora Dialogue, http://agora-dialogue.com/2018/03/05/turkey-drifts-away-from-the-west/

Turkey has lost its soft power attractiveness due to its leadership’s increasing absolutism and failed foreign policy priorities. The “zero problems with neighbors” concept that unraveled almost at the time of the Arab Spring has given its place to “nothing but problems with every single neighbor”. Key dimensions of Turkish foreign policy, namely relations with the United States (US), NATO, the European Union and MENA countries face growing challenges.

Despite that Turkish-NATO relations are still valued and seen in a positive light by both the public and the Turkish government as evidenced by a recent Pew research poll, Turkey continues to experience friction with its NATO allies, while veering closer to Russia. Turkey’s decision to proceed with the purchase of the S-400 Russian air defense system has raised NATO members concerns over implications on the alliance’s interoperability given that the S-400 is not compatible with NATO and American assets on Turkish soil and must thus operate on a standalone basis. Even more critical, the US and NATO members that have purchased F-35 Joint Strike Fighters worry over the security of main data transfer of fifth-generation technology to the Turkish Air-force due to Ankara’s growing ties to Moscow.

The prohibitive scenario for the United States foresees the sharing of classified information between Turkey and Russia on the way the S-400 air defense system fares against the fifth generation F-35, a move that would help Moscow develop its anti-stealth research. To avoid the prohibitive scenario, the likelihood of Turkey being exposed to American sanctions has reportedly been raised in discussions during the latest visit of US Secretary of State to Ankara as the Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act (CAATSA) signed on January 30, 2018, provides the cessation of all American arms sales and the sanctioning of any country that does business with banned Russian firms including the Russian government owned aerospace defense corporation MKB "Fakel" that produces the S-400.

Τhe S-400 purchase issue is considered as the top of the iceberg in US-Turkish relations; the bilateral relationship has worsened as consequence of American ties to the Syrian Kurdish People's Protection Units (YPG), Fethullah Gulen and Reza Zarrab. A Pew research poll of Turkish public opinion suggests a “visceral” anger toward the US, which is now viewed as the major threat to Turkey by more than 70 percent of the population. In this context, the main questions that emerge are the following: How will Turkey manage its diverse interests in Syria? Is Turkey coming to see itself more as a Middle Eastern and less as a Western power?

On Syria, Turkey continues to transition away from its original position when the conflict broke out in 2011 of condemning the Assad regime for two reasons: a growing desire to stabilize Syria even if that means accepting Assad as leader, and the prioritization of the Kurdish threat. Turkey’s interests lie in preventing an autonomous Kurdish region in Northern Syria as evidenced by its assault in Afrin and not in going after al-Qaeda affiliates and the Islamic State (ISIS) in Syria because such a tactic does not counter Kurdish goals. The US support of the Syrian Democratic Forces (SDF) composed of ethnic militias including the YPG whose fight against ISIS led to the gain of territory formerly controlled by the terrorist organization has been a cause of friction in US-Turkish relations.

The strained relations have accelerated with the alleged American decision to help the SDF form a 30 thousand border security force across the Turkish and Iraqi borders. The Turkish assault in Afrin is considered as a step towards the partition of Syria and Ankara is expected to control a 200 km area in northern Syria if Afrin and Manbij fall. In a different mode, the United States strategy centers on fighting the Islamic State and on maintaining a united and stable Syria; it continues to support a political transition in Damascus; and, it will not back reconstruction in the absence of such a transition.

In the cited diplomatic and geopolitical contexts, Turkey seems to behave more as Middle Eastern rather than a western power. Ankara has focused on the Islamic world and its Muslim tradition in its foreign policy, though it still is a blend of western institutions. Cooperation with NATO, efforts to access the EU and the customs union with the EU have become less of paramount importance as neo-Ottomanism, the Turkish leadership’s political ideology that promotes greater engagement with areas formerly under the Ottoman Empire, has profoundly become the new conceptual framework of the Turkish foreign policy.

To capitalize in its Ottoman experience, Turkey has thrown itself deeply into regional conflicts like the one in Syria envisioning to patron them. The Turkish patronization is attempted with its Islamic orientation, ties to religiously conservative constituencies and alleged widespread popularity among the Arab critical mass.

The basic element however that slips from Turkey’s calculations is that its allure in the wider Middle East stems from its key position in Western clubs and institutions. Drifting away from the West deprives Ankara of its attractiveness in the heart of the Middle East evaporating prospects of regional cooperation and stability.